नवलपुर, २७ साउन ।

वैदेशिक रोजगारीबाट राम्रो कमाउन विदेशिएका युवाहरु अहिले स्वदेश फर्केर कृषि पेशामा रमाउन थालेका छन् । पुर्वी नवलपरासीबाट वैदेशिक रोजगारमा जाने अधिकांश युवाहरु पछिल्लो समय स्वदेशमा नै विदेशको जस्तै परिश्रम गर्ने हो भने सुन फलाउन सकिन्छ भन्ने जोश र जाँगर बोकेर गाईपालन, कुखुरापालन, ब्यापार ब्यवसाय तथा अन्य कृषिमुखी ब्यवसायमा रमाउन थालेका छन् ।

पन्ध्र वर्षदेखिको वैदेशिक रोजगारीको यात्रालाई विट मार्दै कावासोती नगरपालिका वडा नं. १७ गोछडाटारका सागर लम्साल आजभोलि कागतीका बिरुवा रेखदेखमा व्यस्त छन् । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजनामार्फत बिरुवामा ५० र सिँचाइमा ८५ प्रतिशत अनुदान पाएसँगै व्यावसायिक रुपमा कागती खेतीलाई अगाडि बढाउन गत वर्षदेखि सुनकागती लगाउन सुरु गरेका हुन् ।
परियोजनामार्फत पिभिसी ट्याङ्की, ट्याङ्की स्यान्ड, मोटर, पाइपलाइन विस्तार, सुनकागती–१ को ‘ग्राफ्टेड’ बिरुवा, घरेलु झोल मल निर्माण लगायतमा अनुदान प्राप्त भएको उनले बताए ।

थोरै लगानी र कम मेहनतबाट धेरै आम्दानी लिन सक्ने भएपछि जिल्लामा कागती खेतीतर्फ कृषकको आकर्षण बढेको छ । एकपटक लगानी गरेपछि वर्षौंसम्म आम्दानी लिन सकिने र उत्पादन पनि मनग्य हुने भएकाले अन्य बाली लगाउने किसान पनि कागती खेतीतर्फ आकर्षित भएको उनले बताए । उनले भने, “अहिले १७ कट्ठा जग्गामा तीन सय सुनकागतीका बोट हुर्किंदैछन् ।”

गोछडाटारकै ४८ वर्षीय प्रेमराज ढुङ्गानाले अहिले धान बाली लगाउन छाडेर कागती खेती सुरु गरेका छन् । उनले परियोजनाको ५० प्रतिशत अनुदानमा एक सय ५० कागतीका बिरुवा रोपेर व्यावसायिक रुपमा खेती सुरु गरेका हुन् । ढुङ्गानाले भने, “धान, मकै, तोरी लगाएर जीविकोपार्जन मात्रै हुने आम्दानीमा वृद्धि नहुने समस्या छ । एकपटकको लगानीले कागतीबाट वर्षौंसम्म आम्दानी लिन सकिने हुँदा यसतर्फ आकर्षित भएको हुँ ।”

जिल्लामा यस वर्ष ५० नयाँ किसानले कागती खेती सुरु गरेका छन् । नर्सरीबाट तयार भएका २५ हजार सुन्तला र कागतीका बिरुवा यस वर्ष किसानलाई बिक्री गरिएको प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना कार्यान्वयन इकाइका वरिष्ठ कृषि अधिकृत विष्णुप्रसाद शर्माले जानकारी दिए ।

जिल्लाको बुलिङटार, बौदिकाली र हुप्सेकोटको वडा नं. ५ तथा नगरपालिकामा गैँडाकोट–१८, देवचुली–६, मध्यविन्दु–८ र १५ मा ‘सुन्तला र फलफूल जोन कार्यक्रम’ सुरु भएको कृषि अधिकृत शर्माले जानकारी दिएका छन् । “परियोजना सुरु हुनुपूर्व जिल्लामा तीन सय ३१ हेक्टरमा सुन्तला र कागतीको खेती हुँदै आएको थियो”–कृषि अधिकृत शर्माले भने, “अहिले आठ सय १८ हेक्टर क्षेत्रफलमा खेती विस्तार भएको छ ।” यस वर्ष मात्रै जिल्लामा सुन्तला र कागतीको खेती ६० हेक्टर क्षेत्रफलमा विस्तार भएको छ ।

यस वर्ष ६० हेक्टरमध्ये ३३ हेक्टर क्षेत्रफलमा सुन्तला र २७ हेक्टरमा कागती खेती विस्तार भएको छ भने ५० जना नयाँ किसान व्यावसायिक खेतीमा जोडिएका छन् । गैँडाकोट–१८ मा किसानले चक्लाबन्दी गरेर एउटै ब्लकमा १० हजार तीन सय बिरुवा लगाएका छन् । जिल्लामा ३३ कृषक समूह, पाँच कृषक सहकारी र ३० उद्यमी गरेर ६८ संस्था कागती खेतीमा आबद्ध छन् भने दुई हजार दुई सय ९७ घरधुरी यस खेतीमा संलग्न रहेका उनले जानकारी दिए ।

परियोजना अन्तर्गत जिल्लामा अहिलेसम्म तरकारी, फलफूल र कागती खेतीमा गरी एक सय २१ समूह, ११ कृषक, ८० उद्यमी आवद्ध छन् भने छ हजार १८ घरधुरी संलग्न रहेका छन् । सिँचाइमा ८५, बीउ, बिरुवामा ५० र मेसिनरी औजारमा ८५ प्रतिशत अनुदान किसानलाई दिँदै आएको परियोजनाले जनाएको छ ।